ชีวิตในวัยเด็ก
พระสังฆราชยอแซฟ บรรจง อารีพรรค เกิดเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม ค.ศ.1927 เป็นบุตรคนที่ 8 ในจำนวนพี่น้อง 13 คน บิดาชื่อ อาจ มารดาชื่อ ฮวา อารีพรรค ท่านมีพี่น้องเป็นซิสเตอร์อีก 3 คน
การศึกษา
ท่านรับการศึกษาระดับชั้นประถมปีที่1– 4 ที่โรงเรียนมารียาลัย ซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นโรงเรียนมารดาพิทักษ์ ซึ่งเป็นโรงเรียนของอาสนวิหารพระนางมารีอาปฏิสนธินิรมล อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี แล้วจึงเข้าศึกษาต่อชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนเบญจมราชูทิศ ซึ่งเป็นโรงเรียนประจำจังหวัดจันทบุรี จนกระทั่ง จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากนั้นแล้วได้เข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนอัสสัมชัญพาณิชย์ กรุงเทพฯ แต่เรียนได้เพียง 3 เดือน เกิดวิกฤติการณ์อันเนื่องจากสงคราม ท่านจึงกลับไปเป็นครูสอนเรียนที่โรงเรียนบ้านเกิดอยู่ประมาณ 6 เดือน
เข้าบ้านเณรสามเณราลัยพระหฤทัย ศรีราชา
ในปี ค.ศ.1945 ท่านสมัครเข้าสามเณราลัยพระหฤทัยศรีราชา เพื่อเตรียมตัวเป็นพระสงฆ์ ท่านได้รับการฝึกอบรมและศึกษาภาษาลาติน ฝรั่งเศส และทำหน้าที่สอนเรียนด้วย ท่านได้รับการแต่งตั้งเป็นครูเณร ในสมัยของพระสังฆราชมีแชล อ่อน ประคองจิต ซึ่งเป็นอธิการบ้านเณร ท่านใช้เวลาเตรียมตัว อยู่ที่สามเณราลัยพระหฤทัยศรีราชาเป็นเวลา 4 ปีกว่า จึงได้ไปศึกษาต่อที่สามเณราลัยใหญ่ ปรอปากันดา ฟีเด กรุงโรมในปี ค.ศ.1950 จนได้รับปริญญาโททางปรัชญาและเทวศาสตร์ วันที่ 22 ธันวาคม ค.ศ.1956 ท่านได้รับศีลบรรพชาเป็นพระสงฆ์ที่กรุงโรม และกลับเมืองไทยในปี ค.ศ.1957
หน้าที่รับผิดชอบ
- ปี ค.ศ. 1957 เดินทางกลับประเทศไทย ท่านได้เริ่มงานชิ้นแรกที่ได้รับมอบหมาย คือ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดนักบุญฟิลิปและยากอบหัวไผ่ ในเวลาเดียวกันก็เริ่มงานตั้งโรงเรียน บราเดอร์ คณะฟรังซิสเซเวียร์ ในสังฆมณฑลจันทบุรี และทำหน้าที่นี้อยู่ถึง 7 ปี
- ปี ค.ศ.1964 ท่านเดินทางไปศึกษาต่อทางวิชาครูที่ประเทศออสเตรเลีย รัฐนิวเซาท์เวลส์ นครซิดนีย์ เมื่อจบหลักสูตรแล้วท่านยังคงฝึกงานต่อที่รัฐวิคตอเรีย นครเมลเบิรน์อีก 3 เดือน จึงเดินทางกลับประเทศไทยในปี ค.ศ.1965
- ปี ค.ศ. 1966 กลับมาแล้วท่านก็ได้รับมอบหมายหน้าที่เป็นอธิการสามเณราลัยพระหฤทัยศรีราชา จนถึง ปี ค.ศ.1969 ท่านก็ได้รับหน้าที่เป็นเจ้าอาวาสอาสนวิหารพระนางมารีอาปฏิสนธินิรมล เป็นเวลา 6 เดือน
- ปี ค.ศ. 1970 ท่านได้รับหน้าที่เป็นอาจารย์ที่สามเณราลัยใหญ่ ปีนัง เป็นเวลา 1 ปี สอนวิชาจิตวิทยา
- ปี ค.ศ. 1971 ท่านได้กลับมาพักที่สามเณราลัยนักบุญยอแซฟ สามพราน เพื่อช่วยคุณพ่อฮั้วเซี้ยง กิจบุญชู (พระคาร์ดินัลไมเกิ้ลมีชัย กิจบุญชู ในปัจจุบัน) ซึ่งขณะนั้นเป็นอธิการสามเณราลัยนักบุญยอแซฟ และท่านยังต้องเตรียมการก่อสร้างสามเณราลัยใหญ่
- ปี ค.ศ.1972 ท่านได้รับการแต่งตั้งเป็นอธิการสามเณราลัยใหญ่ ลุกซ์ มุนดี ซึ่งเปิดชั่วคราวที่หัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นเวลา 2 เทอม เมื่อสามเณราลัยใหญ่ที่สามพรานสร้างเสร็จในบางส่วนแล้ว จึงย้ายมาเป็นอธิการที่สามเณราลัยใหญ่ สามพราน จนกระทั่ง ท่านได้รับแต่งตั้งจากองค์สมเด็จพระสันตะปาปาเปาโลที่ 6 ให้เป็นพระสังฆราช แห่งสังฆมณฑลนครสวรรค์แทน พระสังฆราชมาเรีย มีแชล ลังเยร์ เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม ค.ศ.1976 และได้รับการอภิเษกในวันจันทร์ที่ 12 กรกฎาคม ค.ศ.1976 เวลา 10.00 น. ณ อาสนวิหารนักบุญอันนา นครสวรรค์ โดยมี พระอัครสังฆราช ไมเกิ้ล มีชัย กิจบุญชู เป็นผู้อภิเษก
คติพจน์ประจำสมณสมัย
“UBI CARITAS ET AMOR DEUS IBI EST”
“ ที่ไหนมีรักที่นั่นมีพระเจ้า”
นอกจากเป็นประมุขของสังฆมณฑลนครสวรรค์แล้ว ในสภาพระสังฆราช ท่านยังเป็นประธานกรรมการสภาฆราวาสแพร่ธรรม ประธานกรรมการ การแพร่ธรรมและกระแสเรียกยามที่ท่านว่าง ท่านชอบปลูกต้นไม้ รักธรรมชาติ และสัตว์นานาชนิด ท่านชอบฟังมากกว่าพูด ยิ้ม และเป็นกันเองไม่ถือตัว ท่านถือคติ “ความรักอยู่ที่ไหน พระเจ้าอยู่ที่นั่น”ในโอกาสฉลองครบ 25 ปี แห่งการเป็นพระสงฆ์ ในวันเสาร์ที่ 19 ธันวาคม ค.ศ. 1981 ขอพระเป็นเจ้าทรงโปรดให้เพียบพร้อมด้วยจตุพร คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ เพื่อปฏิบัติงานด้านพระศาสนาในประเทศไทยให้เจริญก้าวหน้าพัฒนาถาวรยิ่งๆ ขึ้นไป
พระสังฆราชยอแซฟ บรรจง อารีพรรค ได้ปฏิบัติภารกิจในฐานะประมุขแห่งสังฆมณฑลนครสวรรค์ เป็นเวลา 22 ปี จึงขอลาพักเกษียณเนื่องจากปัญหาสุขภาพ ในปี ค.ศ. 1998 ในขณะที่มีอายุ ได้ 72 ปี หลังจากลาพักเกษียณจากตำแหน่งประมุขสังฆมณฑลนครสวรรค์แล้ว ท่านได้พำนักอยู่ที่บ้านทรงไทย ภายในบริเวณสามเณราลัยจอห์น ปอล จังหวัดนครสวรรค์ และยังทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาของสามเณราลัย และเป็นคุณพ่อวิญญาณารักษ์ของสามเณรด้วย และในโอกาสฉลอง 50 ปี การบวชเป็นพระสงฆ์ ณ วัดเซนต์นิโกลาส พิษณุโลก วันที่ 3 ธันวาคม ค.ศ. 2006 ท่านได้เทศน์มีใจความดังนี้
องค์พระผู้เป็นเจ้าได้ยก พระคุณเจ้า ยอแซฟ บรรจง อารีพรรค พระสังฆราชกิตติคุณ แห่งสังฆมณฑลนครสวรรค์ สู่อ้อมพระหัตถ์ของพระองค์ เมื่อวันเสาร์ที่ 1 กันยายน 2012 เวลา 04:00 น. ณ บ้านพักผู้สูงอายุ บริเวณ อาสนวิหารนักบุญอันนา จ.นครสวรรค์ พิธีปลงศพ วันศุกร์ที่ 7 กันยายน 2012 พิธีบูชามิสซาขอบพระคุณ ปลงศพ เวลา 10:30 น. ณ อาสนวิหารนักบุญอันนา พระคาร์ดินัล ไมเกิ้ล มีชัย กิจบุญชู ประธานในพิธี
